Rozwój mowy jest jednym z kluczowych etapów, które przechodzi dziecko w pierwszych latach życia. Jego nieprawidłowy przebieg stanowi również istotny wskaźnik ewentualnych zaburzeń występujących u maluchów. Ponadto, mowa jest niesłychanie istotna ze względu na aspekt komunikacyjny i społeczny.
Mowa zaczyna rozwijać się już bardzo wcześnie. Oczywiście każde dziecko będzie opanowywać tę umiejętność według własnej dynamiki rozwoju. Należy jednak pamiętać o pewnych normach i widełkach, w których powinno się zmieścić, by rodzice mogli być spokojni, że rozwój mowy przebiega prawidłowo. Już 1-5 miesięczne maluszki przechodzą etap głużenia. Dziecko wtedy mlaszcze, mruczy, piszczy – pojawiają się różne nieartykułowane dźwięki. Po tym czasie (ok. 6-9 miesiąca życia) następuje gaworzenie – niemowlę wydaje dźwięki, które usłyszało w otoczeniu, nierzadko naśladując opiekuna. To wtedy pojawiają się sylaby składające się ze spółgłosek i samogłosek, które dziecko kilkukrotnie powtarza. Bobas bawi się dźwiękami, próbuje komunikować się z otoczeniem, choć wypowiadane sylaby nie niosą konkretnego znaczenia. Po etapie gaworzenia pojawiają się pierwsze słowa (np. mama, tata, baba) – około 1 roku życia dziecko rozumie już wiele zwrotów i reaguje na swoje imię. Jeżeli chce otrzymać jakiś przedmiot – wskazuje go palcem. By nieco wspomóc rozwój mowy możemy zachęcać dziecko do nazywania przedmiotów daną głoską lub pierwszą sylabą – np. podpowiedzieć sylabę „la”, gdy maluszek chce lalę.
Rozwój mowy u dziecka – jak powinien przebiegać?
Do ukończenia drugiego roku życia dziecko powinno poszerzać słownik, czyli posługiwać się większą ilością słów, choć rozumienie mowy zazwyczaj wyprzedza jej produkcję. Maluch rozumie więcej, niż jest w stanie powiedzieć. Jeżeli dwuletnie dziecko wypowiada tylko kilka słów – warto skonsultować przebieg rozwoju mowy z logopedą. Być może nie jest to powód do niepokoju, ale warto w domu nieco wspomóc rozwój tej umiejętności. Między 2 a 3 rokiem życia powinny pojawić się dłuższe wypowiedzi, czyli 2-/3- wyrazowe zdania i proste – uwielbiane przez rodziców 😉 – pytania: „czemu/dlaczego?”, „po co”, „jak” itd.
Następnie, do mniej więcej 6-7 roku życia, czyli do końca przedszkola, następuje intensywny rozwój mowy. Dziecko zaczyna prawidłowo realizować więcej głosek, tworzy bardziej złożone zdania i opowiada o spędzonym dniu. Mając to na uwadze, warto zastanowić się: jak wspomagać rozwój mowy dziecka?
Rozwój mowy u dzieci – co jeśli widzimy trudności i problemy u swojej pociechy?
Wszelkie wątpliwości co do rozwoju mowy warto zawsze konsultować ze specjalistą. Jeżeli mamy zastrzeżenia co do jakości wypowiadanych głosek lub kwestii związanych z aparatem mowy, powinniśmy odwiedzić z dzieckiem logopedę. Jeśli zastanawiamy się czy dziecko prawidłowo komunikuje się z otoczeniem i reaguje na to, co się do niego mówi – dobrze jest udać się do psychologa dziecięcego.
Najczęstsze problemy z mową u dzieci
Często bywa tak, że problem z niewłaściwą wymową poszczególnych głosek wiąże się z innymi trudnościami – np. nieprawidłowym napięciem mięśniowym w ciele. Czasami pewne trudności logopedyczne wiążą się z rozwojem motorycznym – zarówno z motoryką dużą, jak i małą. Dlatego też w gabinetach terapeutów mowy znajdziemy liczne pomoce dydaktyczne, które na celu mają podniesienie sprawności palców i dłoni dzieci.
Jako rodzice również mamy wpływ na rozwój mowy u dzieci. Czytajmy naszym dzieciom książki, mówmy do nich jak najwięcej, śpiewajmy im piosenki – nawet jeśli są jeszcze malutkie, leżą w łóżeczku i nie zawsze mamy wrażenie, że nas rozumieją. Wczesna i częsta ekspozycja na mowę przyczynia się do rozwoju tej umiejętności u dzieci.
Jak wspierać mowę dziecka – czyli stymulowanie rozwoju mowy dziecka w domu
Możemy również zachęcać nasze pociechy do wszelkich aktywności, które pozytywnie wpłyną na motorykę małą. Oczywiście wszystko w formie zabawy i przyjemnie spędzanego wspólnie czasu. Jest to forma zajęcia, która dużo bardziej przyczyni się do rozwoju dziecka niż częste korzystanie z ekranów i oglądanie bajek. Pamiętajmy, że ośrodki odpowiedzialne w mózgu za mowę i motorykę małą znajdują się bardzo blisko siebie i są ze sobą powiązane – dlatego stymulacja jednej z umiejętności wpływa na drugą.
Zabawki wspierające rozwój mowy – podpowiadamy fajne ćwiczenia
Ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym. Młodsze (1-2 lata) dzieci chętnie sięgają po wszelkie układanki i dwuelementowe puzzle. A rodzice często nie zdają sobie sprawy, jak pozytywnie takie proste zabawki wpływają na rozwijanie koordynacji ręka-oko lub ćwiczenie sprawności dłoni. Przy okazji możemy zachęcać dziecko do odpowiadania na pytania, jak mówi wkładane na podstawkę lub układane właśnie zwierzątko, np.:
Dzieci 2-3 letnie docenią bardziej złożone układanki, w których mogą dopasowywać zwierzątka do ich pokarmu lub miejsca, w którym mieszkają, np.:
Podczas zabawy takimi materiałami, warto zachęcać dziecko do odpowiadania na pytania lub opowiadania o danych zwierzętach.
Moimi ulubionymi gadżetami, które bardzo fajnie pomagają w kształtowaniu prawidłowego chwytu trójpalcowego u dzieci są kredki – kamyczki, bezpieczne nawet dla 3-letnich dzieci:
Zabawki edukacyjne, czyli takie, które wspomagają rozwój dziecka poprzez zabawę, to specjalność sklepu Raczkujemy. Bardzo popularne wśród rodziców w naszej ofercie są wszelkie nawlekanki, np.:
Dziecko ubiera ulubione zwierzątko, a przy okazji ćwiczy koncentrację uwagi, koordynację ręka-oko oraz zdolności manualne.
Trzylatki pokochają układanki lewopółkulowe, które pomagają stymulować lewą półkulę mózgu, co pozytywnie oddziałuje na mowę, pisanie i zdolności poznawcze. A jeżeli do tego dodamy jakieś fajne akcesoria, typu szczypce lub małe elementy, które należy dopasować według wzoru – mamy zabawkę idealną:
Po więcej inspiracji w temacie rozwijających mowę zabawek zapraszamy do naszego sklepu, kategoria „Pomoce dydaktyczne dla dzieci“.
W razie pytań lub wątpliwości, w kwestii wyboru różnych pomocy edukacyjnych, szczególnie jak wspomagać rozwój mowy dziecka, zapraszamy do kontaktu mailowego: kontakt@raczkujemy.pl. Chętnie doradzimy 🙂
